بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام¬های هوایی و زیرزمینی علف هرز اُزمک (Cardaria draba) بر خصوصیات جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه¬ای (Sorghum bicolor L.)

به‌منظور بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام-های¬ هوایی و زیرزمینی علف¬هرز اُزمک (Cardaria draba) و مخلوط آنها بر خصوصیات جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه¬ای (Sorghum bicolor L.) آزمایشی در محیط پتری¬دیش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1387 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره آبی اندام هوایی و زیرزمینی اُُزمک و مخلوط آنها (به نسبت مساوی) در چهار سطح 25، 50، 75 و 100 درصد حجمی به همراه تیمار شاهد (آب مقطر) بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره آبی اندام¬های هوایی و زیرزمینی اُزمک درصد جوانه¬زنی، سرعت جوانه¬زنی، طول ریشه‏چه، طول ساقه¬چه، وزن¬تر ریشه¬چه، وزن تر ساقه¬چه، وزن¬تر گیاهچه، نسب وزن¬¬تر ریشه¬چه به ساقه¬چه و نسب طول ریشه¬چه به ساقه¬چه به‌طور معنی¬داری کاهش یافت به گونه¬ای که در غلظت¬های 75 و 100 در صد حجمی از عصاره اندام¬های مورد بررسی و مخلوط آنها جوانه‏زنی صورت نگرفت. برازش مدل لجستیک سه پارامتری، رابطه بین سطوح مختلف عصاره آبی و درصد جوانه¬زنی را به‌خوبی توجیه نمود. همچنین نتایج حاکی از کاهش 50 درصدی حداکثر جوانه¬زنی ذرت خوشه¬ای در غلظت 50 درصد عصاره آبی اندام¬های هوایی، زیرزمینی اُزمک و مخلوط آنها بود. بیشترین سرعت کاهش درصد جوانه¬زنی ذرت خوشه¬ای در تیمار عصاره اندام هوایی و کمترین آن در تیمار عصاره اندام زیرزمینی اُزمک مشاهده شد. زمان رسیدن به 50 درصد حداکثر جوانه¬زنی در تیمارهای شاهد، 25 درصد اندام¬های مختلف و همچنین 50 درصد اندام زیرزمینی اُزمک تفاوت معنی¬داری با یکدیگر نداشت. براساس مقایسات ارتوگونال گروهی در مجموع چنین استنباط شد که عصاره آبی اندام‌های هوایی ازمک، بیشتر از اندام زیرزمینی آن و مخلوط آنها بیشتر از عصاره جداگانه آنها بر درصد جوانه‌زنی، طول ریشه¬چه و ساقه¬چه ذرت خوشه‏ای اثرات بازدارندگی دارند.